Dr. Ümit Aktaş

Dr. Ümit Aktaş

umit.aktas@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları

Mineral, vitamin açısından zengin bir kaynak olan ay çekirdeğinin pek çok sağlık faydası var. Tabloya bu tohuma özgü bileşenleri de eklediğinizde ortaya son derece değerli bir besin çıkıyor.

Bağışıklığı destekleyen, sisteme yük yerine güç veren, minerallerden, vitaminlerden yana zengin gerçek besinler tüketmenin önemini her fırsatta dile getiriyorum.

Bugün küçük bir tohumda pek çok faydayı bir arada sunan ve bu özelliğiyle “süper besin” kategorisinde yer almaya hak kazanan ay çekirdeğini mercek altına alacağız.

Haberin Devamı

 Risk faktörlerine  karşı

Yüksek tansiyon, insülin direnci ve Tip 2 diyabetin koronavirüs için birer risk faktörü olduğunu biliyoruz. Ay çekirdeği, susam ve kabak çekirdeği gibi yağlı tohumlar magnezyum içerikleriyle tüm bu sağlık sorunlarına karşı etkili bir savunma hattı oluşturuyor.

Yüksek tansiyon probleminin arkasında genelde magnezyum eksikliği vardır. Magnezyum eksikliği damarların kasılmasına, bu da tansiyon yüksekliğine neden olur. Yine bu önemli mineralin eksikliğinde insülin hormonu şeker molekülünü hücreye sokamaz. (1) Böylece insülin direnci problemine, obeziteye ve en sonunda da Tip 2 diyabete varan bir mekanizma tetiklenmiş olur.

Sözün özü, sağlıklı bir beslenme modelini ay çekirdeği gibi şifalı bir atıştırmalıkla desteklediğinizde, bu risk faktörlerine karşı da direnç kazanırsınız.

 Bağışıklık dopingi

Ay çekirdeğinin bağışıklık sistemi üzerindeki etkisi bir değil, birkaç
farklı mekanizma üzerinden işliyor.

Anti-enflamatuar: 6000’den fazla katılımcının beslenme alışkanlıklarını inceleyen bir çalışmaya göre, haftada en az beş defa ceviz, badem gibi kuruyemişler ve ay çekirdeği, kabak çekirdeği gibi yağlı tohumlar tüketenlerde C-reaktif protein seviyesinin daha düşük olduğu gözlenmiş. (2) C-reaktif protein (CRP) bir enflamasyon belirtecidir. Bu değer ne kadar düşükse bağışıklık sisteminiz o kadar dengeli çalışır, kalp krizi ve kanser gibi hastalıklara yakalanma riskiniz düşer. Ay çekirdeğinin anti-enflamatuar etkisinin sırrı, E vitamini ve bitkisel bileşenlerin birlikte, el ele çalışmasında saklıdır.

Haberin Devamı

Mineral desteği:  Ay çekirdeği magnezyum ve çinko içeriğiyle bağışıklık sisteminin etkin bir şekilde çalışmasına destek olur. Magnezyum sağlıklı bağışıklık fonksiyonları için elzem bir mineraldir. Keza çinko da öyle. Vücudunuzda yeteri miktarda çinko yoksa sık sık gribe, soğuk algınlığına yakalanır, koronavirüs de dâhil olmak üzere tüm enfeksiyonlara karşı savunmasız kalırsınız.

Antioksidan etki:  Melatonini sadece uykuyla ilişkili olarak tanısak da, güçlü antioksidan özellikleri olan bu hormon nadir olarak bazı besinlerde de bulunur ve bunlardan biri ay çekirdeğidir. (3) Melatoninin yanına E vitamini ve selenyum gibi hücreleri koruma altına alan, serbest radikallerle savaşan molekülleri de eklediğinizde ortaya süper bir antioksidan güç çıkıyor. (4) Unutmayın, sistemde
ne kadar çok antioksidan varsa bağışıklık sistemi de o kadar
etkin bir şekilde çalışır.

Doğal bir antidepresan

Ay çekirdeğinde bulunan triptofan adlı bir aminoasit, mutluluk hormonu olarak da bildiğimiz serotonin üretiminde rol oynar. (5) Ay çekirdeğinin antidepresan etkisi triptofan ile sınırlı değil. Ay çekirdeğinde bolca bulunan magnezyum yine sahnede, bu mineralin eksikliğinin ruh halini olumsuz etkilediğini gösteren çalışmalar var. Magnezyum stres hormonu kortizol üretimini dengeleyerek kendinizi  daha sakin, daha huzurlu hissetmenize destek olur. 8.894 kişiyle yapılan  bir araştırma düşük magnezyum  seviyelerinin depresyon riskini  % 22 artırdığını gösteriyor. (6)

Haberin Devamı

NASIL TÜKETMELİ?

Gördüğünüz üzere, “süper gıdalar” listesine ay çekirdeğini de eklemek için neden pek çok. Peki, bu değerli besini tüketmenin en sağlıklı yolu ne? Çok basit: Pakette satılan, kavrulmamış ürünleri tercih edeceksiniz. Tabii seçiminizi güvenilir bir markadan yana yapmanız da çok önemli. Açık olarak satılan ay çekirdeklerinde saklama ve kurutma şartlarından dolayı maalesef aflatoksin riski vardır. Aflatoksin küf mantarları tarafından üretilen bir toksindir. Nemli bir ortamda kurutulan ve depolanan ay çekirdekleri bu küf mantarının oluşması için mükemmel bir ortam  sağlar. Güvenilir bir markanın paketli ay çekirdeğini
satın aldığınızda, ürünün aflatoksin analizinin  yapıldığından ve sadece testi geçenlerin paketlendiğinden emin olabilirsiniz.

1 “Effects of Magnesium Deficiency on Mechanisms of Insulin Resistance in Type 2 Diabetes: Focusing on the Processes of Insulin Secretion and Signaling” Krasimir Kostov, International Journal of Molecular Sciences, 2019 Mar; 20(6): 1351.
2 “Nut and seed consumption and inflammatory markers in the multi-ethnic study of atherosclerosis” David R. Jacobs, Elizabeth Mayer-Davis, American Journal of Epidemiology, Volume 163, Issue 3, 1 February 2006, Pages 222231.
3 “Dietary Sources and Bioactivities of Melatonin” R. Gan Nutrients. 2017 Apr; 9(4): 367. doi: 10.3390/nu9040367
4 “The Role of Vitamin E in Immunity” G. Young Lee, S. Han, Nutrients, 2018, Nov; 10(11): 1614, doi: 10.3390/nu10111614
5 “Tryptophan Metabolic Pathways and Brain Serotonergic Activity: A Comparative Review”Eric Höglund Endocrinol., 08 April, 2019, https://doi.org. /10.3389/fendo.2019.00158
6 “Magnesium intake and depression in adults” Tarleton EKJ Am Board Fam Med. 2015 Mar-Apr;28(2):249-56