Çeşitliliğe methiye

Mevsiminde tükettiğiniz her sebze meyve değerli bileşenler içerir. Bunların en alçak gönüllülerinde bile akla hayale gelmeyen faydalar gizlidir. Bakalım doğanın yaz menüsünde neler var?

Evet, bazı bitkisel besinlerin özel süper güçlere sahip olduğu malumunuz. Ama pek çok kişide şöyle bir kanı var: “Sadece süper besinleri yer süper sağlıklı olurum.” Çocuğuna devamlı brokoli, avokado, bamya yedirmeye çalışan anneler biliyorum.

Peki, bu yaklaşımla ilgili temel yanlış nedir? Cevap basit: Süper besinler, mutlaka faydalanmanız gereken değerli bileşenler içerseler de hiçbiri doğanın bize sunduğu tüm bitkisel bileşenleri bir arada bulunduramaz.

Sağlıklı bir yaşamda çeşitliliğin önemini vurgulamak için yaz mevsiminin sofrasına bir göz atıyoruz.

Salatalık deyip geçmeyin

Yaz salatalarının vazgeçilmezi salatalığın mütevazı duruşuna kanmayın. Nedense hep su içeriği ile öne çıksa da salatalığın faydaları bununla sınırlı değil. Bu ferahlatıcı besinin en önemli özelliği vücuttaki enflamasyon cevabını azaltmasıdır ⁽¹⁾ . Enflamasyon, vücudun onu maruz bıraktığınız tüm zararlılara verdiği tepkidir. Tüm hastalıkların, özellikle de kanser tohumunun yeşerip serpilmesini sağlayan bir ortam hazırlar.

“Pek bir faydası yoktur” diye bellediğimiz salatalık, aynı zamanda C vitamini ve beta-karoten gibi antioksidanlar, kanserle savaşan kuersetin, luteolin, apigenin ve doğal bir sakinleştirici olan kaempferol gibi flavonoidler de içeriyor ⁽²⁾.

Domates hakkında her şey

Domatesi özel kılan en önemli bileşen hiç kuşkusuz likopendir. Cilt yaşlanmasını önleyen, cildin güneş ışınlarına karşı direncini artıran bu maddenin anti-aging takviyelerin popüler içeriklerinden biri olması boşuna değil.

Domatese kırmızı rengini veren bu özel bileşen aynı zamanda kronik hastalıklara karşı da güçlü bir koruyucu. Likopen ve faydaları üzerine yapılan yüzlerce bilimsel araştırma var. Bu çalışmalara göre likopen inme riskini yüzde 55 oranında azaltıyor ⁽³⁾, akciğer ve prostat kanserlerinde hem koruyucu hem de tedavi edici etkisi var ^{(4) (5)}. Tabloya kuersetin, rutin, kafeik asit ve ferülik asit gibi kanserle savaşan diğer moleküller de eklendiğinde ortaya tüm kanserlere karşı koruyucu bir güç çıkıyor.

Domastesten faydalanma kılavuzu

Çekirdeklerini atmayın: Bazı ev hanımları salata yaparken domatesin çekirdeklerini de çıkarır. Hâlbuki çekirdekleri çevreleyen jölemsi doku meyvenin C vitamini açısından en zengin kısmıdır.

Pişirerek tüketin: İçindeki likopenden optimum şekilde faydalanmak için domatesi zeytinyağında pişirerek tüketmelisiniz. Isı ve yağ likopenin emilimini artırır.
Bol bol salça yiyin: Salça harika bir likopen kaynağıdır. Tabii geleneksel yöntemlerle yapılmış ev salçası olmak koşuluyla.

Omega-3 kaynağı semizotu

Her toprakta her iklimde kolayca yetişen bu bitkinin sağlık faydaları pek çok. Ama dilerseniz girizgâhı yaz aylarına çok yakışan bir lezzet olmasıyla yapalım… Tavsiyem içindeki ısıya duyarlı bileşenleri korumak adına pişirmeden çiğ olarak, salatasını yaparak yemeniz. Üstüne sarımsaklı ev yoğurdu ekleyerek hafif bir yaz yemeğine dönüştürdüğünüzde ise tadına doyum olmaz.

Bitkisel bir Omega-3 kaynağı olan semizotu, vitamin ve mineral yönünden de çok zengindir. B1, B2, B6 vitaminleri, E vitamini, C vitamini, beta-karoten, demir, fosfor, kalsiyum, magnezyum ve çok önemli bir antioksidan olan glutatyon içerir. Zengin bir alfa linoleik asit (ALA) kaynağıdır. Bu yağ asidi kalp sağlığı için elzemdir. Kansere, kalp ve damar hastalıklarına karşı etkili bir koruyucu olan semizotu romatizmal hastalıklara karşı da harika bir besin.

Önemli bir not: Saplarını sakın atmayın, semizotunun sap kısımları bağırsak floranızdaki dost bakterilerin çok sevdiği bir besin, yani değerli bir prebiyotiktir.

Ve diğerleri …

1. Maydanoz: Portakalın 3 katı C vitamini içerdiğini biliyor muydunuz? İçindeki apigenin maddesiyle kanserden koruyucu etkisini de unutmamak lazım.

2. Kabak: Beta-karoten ve magnezyumla bağışıklık sistemini destekler. Ödem atıcı özelliği vardır.

3. Patlıcan: Amerikan Ulusal Kanser Enstitüsü’nün kansere karşı koruyucu etkilerini araştırdığı bitkilerden biri olan patlıcan, özel bileşenlerle tümör oluşumunu tetikleyen hormonları etkisiz hale getirir.

4. Bamya: Müsilaj denen madde ile sindirim sisteminin iç yüzeyini kaplayarak kanserojen maddelerden korur. İçindeki lektin maddesinin meme kanseri hücrelerini intihara sürüklediğini gösteren bilimsel bulgular var.

5.Taze fasulye: Antioksidan özellikleri ile kanserle savaşır, kalbi korur, göz sağlığını destekler. Taze fasulyeyi sakın çiğ tüketmeyin. Çiğ yenirse zehirlidir. Turşusu yapılırken haşlanması da bu yüzdendir.

6.Kiraz: İçindeki elajik asitle kanser hücrelerini etkisiz hale getiren kiraz, aynı zamanda kandaki ürik asit seviyesini düşürerek doğal bir gut ilacı görevi görür.

Güzelliklerle, mutlulukla ve şifayla dolu bir bayram diliyorum…

1 “Anti-inflammatory Activity of Cucumis sativus L.” U. Agatemor, C. Okwesili, British Journal of Pharmaceutical Research. 8. 1-8.

2 “Phytochemical and therapeutic potential of cucumber” Nema NK, Maity N Fitoterapia. 2013 Jan;84:227-36.

3 Serum lycopene decreases the risk of stroke in men“A population-based follow-up study” J. Karppi, Neurology, October 09, 2012; 79 (15)

4 Tomato Lycopene and Lung Cancer Prevention: From Experimental to Human Studies Cancers 3(2):2333-57 · December 2011

5 “Dietary lycopene intake and risk of prostate cancer defined by ERG protein expression” R. Graff, A. Pettersson, Am J Clin Nutr. 2016 Mar; 103(3): 851860.