Baş ağrısı ve dönmesi, kalp çarpıntısı, yüksek vücut ısısı, oryantasyon bozukluğu, konsantrasyon zayıflığı, bilinç kaybı, aşırı yorgunluk, kuru deri gibi sorunlar, sıcak çarpmasının ilk akla gelen bulgularından
Sıcak çarpmasının önemi pek çok kişi tarafından yeterince bilinmez, aslında sıcak çarpması sıcağa bağlı hastalıkların en ağırı olup, hayatı tehdit eden acil bir durumdur. Sıcak çarpması, uzun süre güneş ışınlarına ve sıcağa maruz kalan kişinin, yeterince terleyerek yükselen vücut ısısını düşürememesi sonucu oluşur. Yaşlılar, çocuklar, hamileler, dışarıda çalışanlar ve bazı ilaçların etkisinde olan kişiler, sıcak çarpmasına karşı çok hassastır. Sıcak çarpması çok süratle gelişebilir ve acil yardım gerektirebilir.
Sıcakta yükselen vücut iç ısısı, terleyerek ve deriden sıcaklık atılarak soğutulur. Bazen belirli şartlar altında, örneğin çok sıcak havalarda, çok rutubetli ortamlarda veya sıcak güneş ışınları altında özellikle de yorucu hareketler yapıldığında, bu soğutma sistemi iflas etmeye başlar. Böylece vücut içindeki ısı, tehlikeli seviyelere ulaşır.
Eğer bir kişi sıcak nedeniyle kaybettiği suyu yeterince yerine koyamazsa ve vücudunu soğutacak kadar terleyemezse, vücut içi ısısı o derece yükselir ki, bu durum kısa sürede sıcak çarpmasına dönüşebilir.
Sıcak çarpmasının belirtileri nasıl olur?
Baş ağrısı, baş dönmesi, kalp çarpıntısıs, yüksek vücut ısısı, oryantasyon bozukluğu, konsantrasyon zayıflığı, bilinç kaybı, aşırı yorgunluk, kuru deri gibi bulgular, sıcak çarpmasının ilk akla gelen nedenlerinden. Bu bulgular sıcak çarpmasının sık görülen belirtileri olmasına rağmen, bazen bunların sadece bir kısmı bulunabilir veya bunlardan daha değişik belirtiler de olabilir. Bu nedenle bulgular şüpheli olsa da, sıcak çarpmasından şüphelenildiğinde, iş ciddiye alınıp vakit kaybetmeden doktorla görüşülmeli ya da acil yardım aranmalı.
Sıcak çarpmasında ne yapmalı?
Sıcak çarpmasında kişiye tıbbi yardım ulaşana kadar bazı önlemlere başlamak faydalıdır, bunlar yerine göre hayat kurtarıcıdır.
* Kişiyi ev içi gibi dışarıya göre daha serin bir yere taşıyın.
* Elbiselerini çıkarın ve hafifçe serin suyla (soğuk ya da buzlu su değil) cildini ıslatın, terlemeyi başlatmak için yelpaze yapın.
* Koltuk altlarına ve kasıklarına beze sarılı buz paketleri koyun. (Buz, doğrudan temas ettirilmemeli, beze ya da bir kılıfa sarılmalı)
* İyi havalandırılmış bir yerde, bacakları vücudunun diğer kısımlarından biraz daha yukarıda olacak şekilde yatırılmalı.
Bu müdahaleler mümkünse gidilecek doktorla veya gelen acil yardım ekibiyle telefonla konuşularak yapılmalı çünkü kişinin durumuna göre başka önlemler de gerekebilir. Vücut ısısı sıcak çarpmasından sonra 2-3 hafta gibi bir süre, yukarı veya aşağıya oynamalar gösterebilir, bu nedenle kişinin takibi ve kontrolü gerekir.
Sıcak çarpması nasıl önlenir?
Bazı şeylere dikkat ederek sıcak çarpmasını büyük ölçüde önlemek mümkün:
* Sıcak, güneşli havalarda yeterince su ve benzeri sıvı alınmalı. Tam tersine sıvı kaybına neden olacağından çay, kahve, kolalı ve alkollü içeceklerden uzak durulmalı.
* Sıcak ortamlarda güneşten kaçınmalı, geniş kenarlı şapka takmalı, ince, hafif, güneş geçirmeyen ve vücuda oturmayan bol giysiler giyilmeli.
* İnsanın sıcağa alışması için belirli bir zamanın geçmesi lazım, bunun için sıcak bir ortamda bulunulacaksa, yavaş yavaş süre uzatılmalı.
* Sıcak havalarda dışarıda yapılacak hareketlere veya spora sık sık ara verilmeli. Su için ve mümkünse bir sprey şişesiyle yüzle vücudu serinletin.
Özellikle bazı ilaçların bu durumu artıracağını unutmayın, kronik hastalığınız varsa sıcaklarda alacağınız önlemleri doktorunuza danışın.
